Zastosowanie marihuany w chorobie Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
Nieswoiste choroby zapalne jelit (IBD), takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), należą do schorzeń o podłożu autoimmunologicznym, których objawy znacząco obniżają jakość życia pacjentów. W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi marihuana medyczna jako potencjalne wsparcie terapii IBD – głównie ze względu na właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe i immunomodulujące kannabinoidów.
Układ endokannabinoidowy a przewód pokarmowy
Układ endokannabinoidowy (ECS) składa się z receptorów CB1 i CB2, które znajdują się m.in. w jelitach, ścianach naczyń krwionośnych, układzie odpornościowym oraz ośrodkowym układzie nerwowym.
Działanie ECS w układzie pokarmowym:
-
Modulacja stanu zapalnego – przez wpływ na cytokiny i komórki odpornościowe.
-
Regulacja motoryki jelit – zmniejszenie biegunek i bólów brzucha.
-
Wspieranie bariery jelitowej – zmniejszenie przepuszczalności ścian jelita.
-
Wpływ na odczuwanie bólu trzewnego – działanie przeciwbólowe poprzez CB1 w mózgu i rdzeniu.
Potencjalne korzyści terapii konopnej w IBD
| Objaw/Mechanizm | Działanie kannabinoidów | Główne składniki |
|---|---|---|
| Stan zapalny | Hamowanie cytokin prozapalnych (TNF-α, IL-1) | CBD, THC |
| Ból brzucha | Działanie przeciwbólowe (centralne i obwodowe) | THC |
| Biegunki, skurcze | Spowolnienie perystaltyki jelit | THC |
| Utrata apetytu, chudnięcie | Wzrost apetytu (via CB1) | THC |
| Stres, lęk, bezsenność | Regulacja układu nerwowego | CBD, THC |
Co mówią badania kliniczne?
🔹 Choroba Leśniowskiego-Crohna:
-
W badaniu opublikowanym w Clinical Gastroenterology and Hepatology, 45% pacjentów przyjmujących THC (cannabis inhalowany) osiągnęło remisję kliniczną po 8 tygodniach, w porównaniu do 10% w grupie placebo.
-
Objawy takie jak ból brzucha, apetyt i ogólne samopoczucie uległy znacznej poprawie.
🔹 Wrzodziejące zapalenie jelita grubego:
-
Dane są mniej jednoznaczne – CBD wykazywało poprawę jakości życia i redukcję niektórych objawów, ale nie zawsze prowadziło do remisji.
-
Terapia oparta na pełnym ekstrakcie z konopi (z THC i CBD) dawała lepsze efekty niż sam CBD.
🔹 Inne obserwacje:
-
U pacjentów stosujących marihuanę medyczną obserwuje się zmniejszenie liczby zaostrzeń, mniej hospitalizacji i mniejsze zużycie leków immunosupresyjnych.
-
Wielu pacjentów deklaruje poprawę jakości życia, lepszy sen, mniejsze zmęczenie i poprawę nastroju.
Ograniczenia i ostrożność
-
Marihuana nie jest lekiem pierwszego wyboru – to raczej wsparcie objawowe.
-
Wysokie dawki THC mogą pogarszać funkcje poznawcze lub powodować niepożądane skutki uboczne (lęk, sedacja).
-
Brakuje długoterminowych badań potwierdzających pełną skuteczność i bezpieczeństwo.
-
CBD w monoterapii może mieć słabsze działanie niż pełne ekstrakty (full spectrum).
Przyszłość terapii konopnej w IBD
-
Trwają badania nad opracowaniem specyficznych mieszanek kannabinoidów i terpenów dla IBD.
-
Testowane są preparaty doustne, doodbytnicze i w aerozolu dla lokalnego działania.
-
Możliwe, że w przyszłości pojawią się produkty farmaceutyczne klasy GMP o konkretnym profilu przeciwzapalnym.
Sytuacja prawna w Polsce
-
✅ Medyczna marihuana jest legalna, dostępna na receptę – także w terapii chorób zapalnych jelit, jeśli lekarz uzna to za zasadne.
-
✅ Preparaty CBD (zawartość THC ≤ 0,3%) są legalne i dostępne jako suplementy.
-
❌ Uprawa konopi indyjskich (THC > 0,3%) jest w Polsce nielegalna – nawet jedna roślina może prowadzić do odpowiedzialności karnej.
-
✅ Nasiona konopi można legalnie kupować i posiadać jako produkty kolekcjonerskie, jednak nie wolno ich kiełkować.
Marihuana medyczna – szczególnie preparaty zawierające THC i CBD – może być cennym wsparciem w leczeniu objawów choroby Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Zmniejszenie bólu, poprawa apetytu, redukcja stanów zapalnych i poprawa jakości życia to najczęściej raportowane korzyści.
Choć nie zastępuje leczenia podstawowego, może poprawić komfort życia pacjentów z IBD. Terapia powinna jednak odbywać się pod nadzorem lekarza i zgodnie z obowiązującym prawem.
